رادیواکتیو پلونیوم ۲۱۰ در سیگار
دکتر احمد قدس • ۱ اردیبهشت ۱۳۸۷ • دانش • شماره ۱۳۸۷ - بهارچندی قبل در مقا‌له‌ای زیان و عواقب سیگار کشیدن را مطاله می‌کردم ،نکته‌ای مورد توجه‌ام قرار گرفت و آن این بود : «یافتن پلونیوم رادیواکتیو ۲۱۰ در سیگار یا اصولاً در توتون.»
در سال ۱۹۶۵ آقای سی ار هیل انگلیسی در انستیتو تحقیقاتی سرطان به این نتیجه رسید که در سیگار رادیواکتیو پلونیوم ۲۱۰ (Po_210) با غلظت اکتیو‌تیه ۲۱۰ تا ۱۳۶۰ پیکو کوری در هر کیلو گرم توتون میباشد. آقای هیل و همکارش هانت دریافتند که ۱۰ درصد از پلونیوم ۲۱۰ در قسمت حنجره ،۳۰ درصد در قسمت نای،۴۰ درصد در قسمت برانشید و ۲۰ درصد آن در موقع سیگار کشیدن در خاکستر باقی می‌ماند واصلاً فیلتر نقشی ایفا نمی‌کند.
پلونیوم ۲۱۰ یک رادیونوکلید پرتوزا آلفا میباشد که در بدن انسان جذب شده ودر آنجا باقی می‌ماند. از اندازه گیری‌هایی که از بدن انسان شده است مقدار غلظت پلونیوم درآدمهای سیگاری چهار برابر اشخاص دیگر میباشد. هم چنین اشخاصی که سیگاری نیستند تقریباً معادل ۳۰ درصد از دود سیگار وارد مجاری تنفسی آنها می‌شود.
محققین بعد از اندازه‌گیری‌های زیاد، به این نتیجه رسیده‌اند که رادیواکتیو پلونیوم به مقدار ۲,۴ تا ۶ پیکو کوری در هر سیگار وجود دارد یعنی به طور متوسط اشعه آلفا در برانشیت اشخاص سیگاری معادل ۸ پیکو کوری در هر متر مربع در سطح خارجی آن می باشد، یعنی در حقیقت اشعه‌ای معادل ۴۰ تا ۱۵۰ میلی‌رِم در سال وارد شُش می‌شود.
«یک شخص سیگاری که در روز ۲۰ تا ۴۰ عدد سیگار می‌کشد، در سال اشعه‌ای برابر ۲۵۰ عکس رُنتکن که از شُش‌ها گرفته می‌شود، دریافت مینماید.»
چرا پلونیوم در برگ توتون بیشتر از گیاهان دیگر میباشد ؟ما می‌دانیم که رادیواکتیو اورانیوم در موقع پرتوزایی به مشتقات آن رادون می‌رسد که رادون در هوا تجزیه می‌شود به سرب ۲۱۴ ، پلونیوم ۲۱۴ و پلونیوم ۲۱۰ .
پلونیوم ۲۱۰ به راحتی به غبار هوا می‌چسبد و ذره‌ای معادل ۰,۳ میکرومتر قطر درست می‌کند.بر روی برگ توتون موهای ریزی وجود دارد (Trichome) با یک قطر مناسبی که رادیواکتیو پلونیوم می‌تواند به راحتی از هوا وارد آن شود .
با .وجود اینکه انسانها قرن‌های متوالی سیگار می‌کشند ،اما امار نشان می‌دهد که در سال ۱۹۳۰ در امریکا سرطان ریه خیلی به‌ندرت پیدا می‌شده ،تا اینکه در سال ۱۹۸۰ درصد سرطان ریه ومرگ ومیر ناشی از آن در صدر بیماری‌های سرطانی قرار گرفته شد ، با وجود اینکه تقریباً مقدار سیگاری‌ها ۲۰ درصد کم شده است.
علت این میباشد که زارعین به خاطر مبارزه با آفات نباتی سعی میکنند همه ساله از دفع آفات گیاهی یعنی نمک‌های فسفات‌دار استفاده نمایند. در حقیقت کلسیم فسفات غبار اورانیوم را جذب می‌کند و در اثر مرور زمان به رادون و پلونیوم تجزیه می‌شود. چون غبار هوا الکترواستاتیک میباشد بر روی برگ‌های چسبنده توتون یعنی در حقیقت از طریق Trichom وارد توتون می‌شود و در اثر حرارت بالا در موقع سیگار کشیدن(۶۰۰-۵۰۰) درجه رادیواکتیو پلونیوم بخار شده واز طریق نای وارد ریه ها می‌شود.
آقای پروکتور امریکایی محاسبه نموده است که اگر هر سیگاری ۱۰ میلی‌گرم قطران داشته باشد چیزی معادل ۵,۷ میلیارد سیگار در سال کشیده می‌شود که یک رنجیری معادل از زمین به خورشید واز آنجا به مارس وبعد به زمین کشیده می‌شود.یعنی در حقیقت چیزی معادل ۵۷ میلیون کیلوگرم در سال قطران تنفس می‌شود که معادل ۵۷۰۰ واگن قطار قطران می‌شود.
منابع:
۱- Prof. Mathias Risch, Süddeutsche Zeitung 367/32335
2- Andrian Kreye, Berichte aus America 1.1.1998
3- Prof. Robert Proctor, Ein Interview von Andrian Kreye 4.12.2006
4- J.LaRosa, A.Ghods
Radiochemical separation of radioactivity from environmental samples by supported liquid phase extraction chromatography with CMPO/TBP
European conference on analytical chemistry 26-31.Aug.1990 Vienna
