اٌسکار نیمایر
بیژن فوآدی • ۲۴ آبان ۱۳۹۰ • شماره ۱۳۹۰ – پاییز • فرهنگ و هنراسکار نیمایر، بزرگترین آرشیتکت آمریکای جنوبی در دسامبر ۲۰۱۱ صدوچهار ساله خواهد شد. باوجود این سن، هر روز در آتلیهی خود حاضر است و بین هفت تا هشت ساعت کار میکند و یا بهتر بگوییم، طرح جدیدی میدهد. تنها کارکردن فعلی او آنقدر مهم نیست، بلکه باید در نظر گرفت که از طرحهای هیچ آرشیتکتی تا این اندازه اجرا نگردیده است. یک قلم کلیهی بناهای عمومی شهر برازیلیا پایتخت برزیل را او طراحی کرده است.
نقشهی شهر برازیلیا را لوئیجی کُستا (Costa) استاد شهرسازی دانشکدهی معماری ریودوژانیرو، در یک مسابقهی بینالمللی معماری برنده شد و نقشهی همهی ساختمانها را – که توضیح در مورد هریک از آنها به کتابی احتیاج دارد- به دوست و همکارش نیمایر واگذار کرد. به گفتهی دختر کُستا، که خود آرشیتکت معروفی در امریکای جنوبی است، «… شهر برازیلیا، مثل فیلمی است که کارگردان آن (کُستا) و هنرپیشهی اصلی آن نیمایر بوده است». نقشهی هر ساختمانی به بهترین وجهی طراحی شده است. معروفترینِ آنها، کاخ ریاست جمهوری، پارلمان و مجلس سنا با دو گنبد در بالای سقف آن- یکی بطور باز برای پارلمان و دیگری بسته، برای سنا- طراحی شده اند. از بین وزارتخانهها، وزارت دفاع و دادگستری، بیشتر جلب توجه میکنند. از همه مهمتر کلیسای اصلی است که یکی از زیباترین کارهای او است، که سطح داخلی آن، بصورت دایره است. دیوار آن، از شانزده ستون بصورت تیغه از بتن ساخته شده است. بقیهی سقف، با شیشه، با طرحهای بسیار مدرن و زیبا پوشانیده شده است.
افزون بر این، پس از گشایش پایتخت تازه، در سالهای بین ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ موزهی هنرهای معاصر و بنای یادبود برای «یوسیلینو کوبیچک» (Jusilino Kubitschek) به کارهای او افزوده شدند. شخصی که در سال ۱۹۵۶ به رییس جمهوری انتخاب شد، تخیل پایتخت جدید برای کشور را به واقعیت تبدیل کرد. او و نیمایر در سال ۱۹۴۰ با یکدیگر آشنا شدند و این آشنایی به یک دوستی تبدیل شد.
برای شناخت بیشتر نیمایر، بهتر است با زندگیاش آشنا شویم:
او در ماه دسامبر سال ۱۹۰۷ در ریودوژانیرو به دنیا آمد. پس از گذراندن دوران دبستان و دبیرستان، در دانشکدهی معماری همان شهر آغاز به تحصیل کرد. ضمن تحصیل، در آتلیهی لوئیجی کُستا آغاز به کار کرد. در سال ۱۹۳۴ موفق به دریافت دیپلم دانشگاه گردید. در بین آرشیتکتهای آن زمان، بیشتر به «کوربوزیه» (Corbusier) علاقمند شد و با او آشنا گردید. در سال ۱۹۳۶ همراه چند آرشیتکت جوان، به همراهی کوربوزیه، ساختمان وزارت آموزش و پرورش را در ریودوژانیرو طراحی کرد. در سال ۱۳۳۹ نقشهی نمایشگاه برزیل در نیویورک را با دوستش، «کُستا» طراحی کرد. این بنا، تنها ساختمانی است که او در آمریکا ساخته است. پس از اینکه نقشهی کازینو، کلوپ کشتیرانی و کلیسای سائوفرانچسکو در نزدیکی «بلاهوریزنت» را داد و آنها نیز ساخته شدند، مورد توجه منتقدان معماری قرار گرفت.
او، از خط و صفحهی صاف به منحنی گرایید. چون او معتقد است که طبیعت از خط صاف تشکیل نشده و در اصل، همه چیز در طبیعت، منحنی است. به همین دلیل در بین همهی مواد ساختمانی، بتن را برگزید، زیرا بتن را به هرشکلی که میخواهد، میتواند دربیاورد. او، در این زمینه استاد است. البته، کار مهندسان محاسب راحت نخواهد بود و برای اجرا شدن کارهای او، زحمت زیادی باید بکشند.
همانگونه که پیشتر گفته شد، واقعاً نام بردن از کارهای نیمایر خارج از گنجایش یک مقاله و یا یک مجله است. چون شمار ساختمانهای ساخته شده از طرحهای او در ریودوژانیرو، بلاهوریزنت و سائوپالو بسیار زیاد است. در اروپا هم، چند بنا، توسط او طراحی و به اجرا درآمدهاند. چون مدت زمانی، در دوران حکومت نظامیان، مجبور به ترک وطن گردید و مقیم پاریس شد.
کارهای او:
۱٫ مرکز هنر در لاهاور
۲٫ ادارهی کار در بوبیژنی
۳٫ حزب کمونیست فرانسه
۴٫ روزنامهی هومانیته
۵٫ ساختمان اتومبیل سازی رنو
۶٫ دانشگاه کنستانتین در الجزیره
۷٫ مرکز اداری فاتا در تورین
از طرحهای آخر او باید از بنای موزهی هنرهای معاصر ۱۹۹۹ که روی یک صخره در ریودوژانیرو بنا شده است. تئاتر کومینهو ۱۹۹۹، مرکز هنری گویانیا ۲۰۰۶ متشکل از چهار بخش: تئاتر، کتابخانه، موزه و موزهی هنرهای مدرن. ساختمان به افتخار آزادی و دموکراسی، تئاتر ابیراپائرا در سوئوپالو نیز از کارهای چشمگیر این آرشیتکت پرکار است.
منابع:
مجلات معماری
TV ARTE, Salzburger Nachrichten
عکسها از کتاب
Oskar Niemeyer, Bauten für die Öffentlichkeit